Urlop okolicznościowy na śmierć babci i dziadka – kiedy i komu przysługuje?

Życie jest sinusoidą stagnacji oraz zachwiań. Nieoczekiwane zdarzenia (te dobre i te złe) są solą zmagań z codziennością. Prawo pracy przewiduje rozwiązania, które pozwalają zarówno pracownikom, jak i zatrudniającym przygotować się na nagłe przypadki.

Jednym z tych rozwiązań jest urlop okolicznościowy. Dokładne zasady dotyczące tego, kiedy i kto może skorzystać z tej opcji, reguluje Kodeks pracy i Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Na jakich warunkach działa urlop okolicznościowy w 2023 roku?

O skorzystanie z urlopu okolicznościowego można ubiegać się w momencie, kiedy nagłe zdarzenie będzie dotyczyć najbliższych członków rodziny zatrudnionego lub zatrudnionej. Dotyczy to takich osób jak:

• małżonka/ małżonki,
• ojca/ matki,
• babci/ dziadka,
• macochy/ ojczyma,
• siostry/ brata,
• teściowej/ teścia,
• innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Z urlopu okolicznościowego może skorzystać osoba, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Ten przywilej nie przysługuje ludziom pracującym w formacie B2B, czy na podstawie umowy o dzieło, czy zlecenia. Dlatego warto to wiedzieć, zanim ktoś zabierze się do wypełniania formularza dokumentu.

Trzeba też podkreślić, że urlop okolicznościowy nie będzie przysługiwał w sytuacji, kiedy zdarzenie losowe dotyczy dalszych krewnych pracownika. Wtedy rozwiązaniem jest, na przykład urlop wypoczynkowy albo urlop na żądanie.

Urlop okolicznościowy jest udzielany na 1 lub 2 dni. Jego długość zależy od przyczyny przerwy od pracy. Pracodawca jest zobowiązany do zwolnienia osoby zatrudnionej na 2 dni z tytułu:

• ślubu pracownika,
• narodzin dziecka pracownika,
• zgonu i pogrzebu małżonka/ małżonki, rodzica, ojczyma/ macochy, dziecka pracownika.

Natomiast krótszy urlop okolicznościowy może zostać udzielony osobie zatrudnionej z tytułu ślubu jego dziecka, zgonu albo pogrzebu siostry, brata, teściowej, teścia, babci, dziadka, czy innych osób pozostających na utrzymaniu pracownika, albo pod jego bezpośrednią opieką.

Urlop okolicznościowy jest płatny. Zatrudniona osoba zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia. Tak samo, jak ma to miejsce w przypadku urlopu wypoczynkowego. Dotyczy to zarówno części zasadniczej, jak i zmiennej. Warto jednak wiedzieć, że w niektórych przypadkach pracownik może mieć prawo tylko do 50% swojego wynagrodzenia. 

Jest to związane tzw. siłą wyższą. Oznacza to, że jeśli zatrudniony będzie musiał zwolnić się z pracy, na przykład z powodu pękniętej rury, konieczności wcześniejszego odebrania dziecka ze szkoły, czy innej niespodziewanej sytuacji, to otrzyma tylko połowę wynagrodzenia za okres, który spędzi na urlopie okolicznościowym.