Tak usuniesz plamy po orzechach. Wystarczy, że wetrzesz to w dłonie

Plamy po orzechach włoskich powstają na skutek działania juglonu - związku chemicznego z grupy naftochinonów, który naturalnie występuje w zielonych łupinach. W momencie, gdy łupina zostanie uszkodzona, juglon uwalnia się i w kontakcie z tlenem atmosferycznym ulega szybkiemu procesowi utleniania. To właśnie ta reakcja nadaje mu ciemnobrązowy, niemal czarny kolor. Co istotne, juglon ma zdolność trwałego wiązania się z keratyną - białkiem budującym powierzchniowe warstwy skóry i paznokci. Dlatego mycie rąk wodą z mydłem nie wystarcza, a przebarwienia utrzymują się przez kilka dni, aż do naturalnego złuszczenia naskórka.

Zjawisko to nie jest jedynie ciekawostką kuchenną. Juglon od wieków wykorzystywano jako naturalny barwnik - zarówno w rzemiośle, do barwienia drewna i tkanin, jak i w kosmetyce, do przyciemniania włosów. Współczesne badania potwierdzają, że jego działanie nie ogranicza się wyłącznie do właściwości barwiących. Publikacje naukowe, m.in. Uniwersytetu Mersin z 2022 roku, wskazują na aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą ekstraktów z łupin orzecha włoskiego, co tłumaczy ich tradycyjne zastosowanie w medycynie ludowej.

Świeże orzechy włoskie to prawdziwy smak jesieni - chrupiące, pełne aromatu i zdrowych tłuszczów. Niestety, obieranie ich łupin ma swoją ciemną stronę: dłonie szybko pokrywają się brunatnymi plamami, które wyglądają jak atrament i nie chcą zejść nawet po intensywnym myciu. Na szczęście nie musisz rezygnować z tej jesiennej przyjemności - wystarczy sięgnąć po kilka prostych trików z kuchni:

• sok z cytryny - jego kwas rozjaśnia przebarwienia, ale też delikatnie złuszcza naskórek. Wystarczy natrzeć dłonie świeżo wyciśniętym sokiem i odczekać kilka minut, a następnie spłukać wodą. Drobinki miąższu działają jak peeling, dzięki czemu efekt jest podwójny: chemiczny i mechaniczny;
• podobnie działa ocet: w roztworze z wodą (najlepiej pół na pół) zmiękcza skórę i rozpuszcza część barwnika. Krótka kąpiel dłoni w takim roztworze sprawia, że plamy zaczynają blednąć już po kilku minutach;
• kiedy przebarwienia są mocniejsze, warto sięgnąć po sodę oczyszczoną zmieszaną z odrobiną płynu do naczyń. Powstaje wtedy gęsta pasta, która działa jak peeling chemiczno-mechaniczny - soda rozjaśnia, a drobinki ścierają wierzchnią warstwę naskórka. To rozwiązanie sprawdza się nawet przy starszych plamach.

Alternatywą są peelingi solne lub kawowe, które mechanicznie złuszczają skórę i przyspieszają jej regenerację. A jeśli problem dotyczy głównie paznokci, pomocna bywa pasta do zębów z sodą - wcierana szczoteczką skutecznie usuwa ciemne zabarwienia z płytki.

Skuteczność tych metod znajduje potwierdzenie w literaturze dermatologicznej. Badania opublikowane w Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology wskazują, że kwasy organiczne, są bezpiecznymi i efektywnymi środkami rozjaśniającymi przebarwienia skóry. Trzeba jednak pamiętać, że zarówno kwasy, jak i peelingi mogą podrażniać dłonie, zwłaszcza przy częstym stosowaniu. Dlatego po każdym zabiegu warto sięgnąć po krem ochronny lub balsam nawilżający, który przywróci skórze równowagę i zapobiegnie przesuszeniu. Dzięki temu dłonie odzyskają naturalny kolor i pozostaną gładkie i zadbane.

Zabezpieczenie skóry przed juglonem to w praktyce najprostszy sposób, by uniknąć późniejszej walki z uporczywymi plamami. Najbardziej oczywistym i skutecznym rozwiązaniem są:

• rękawiczki ochronne: jednorazowe lateksowe sprawdzą się przy krótkim obieraniu kilku orzechów, natomiast przy większych zbiorach lepiej wybrać grubsze, bawełniane lub nitrylowe, które pozwalają skórze oddychać i jednocześnie chronią przed przenikaniem barwnika. To metoda banalna, ale właśnie dlatego tak skuteczna - fizyczna bariera odcina juglon od kontaktu z naskórkiem, a więc problem plam w ogóle nie powstaje;
  
  
• stworzenie bariery tłuszczowej: posmarowanie dłoni oliwą, olejem kokosowym czy nawet zwykłym kremem tłustym sprawia, że juglon ma utrudniony dostęp do keratyny w skórze. Tłuszcz działa jak powłoka ochronna, a dodatkowo ułatwia późniejsze zmycie barwnika. To rozwiązanie szczególnie docenią osoby, które obierają orzechy okazjonalnie i chcą uniknąć dyskomfortu pracy w rękawiczkach;
  
  
• czas reakcji: im krócej juglon pozostaje na skórze, tym łatwiej go usunąć. Dlatego po każdym kontakcie z orzechami warto jak najszybciej umyć dłonie - najlepiej ciepłą wodą z dodatkiem mydła lub płynu do naczyń, które rozpuszczają tłuszcze i barwnik. Nawet jeśli plamy zdążą się pojawić, szybkie działanie sprawia, że są jaśniejsze i łatwiejsze do usunięcia później.

Świetnie sprawdza się też warstwa maści z lanoliną, która tworzy barierę hydrofobową i utrudnia wnikanie barwnika. Żel aloesowy czy naturalne woski, a nawet posypanie dłoni talkiem lub mąką ziemniaczaną również ograniczają bezpośredni kontakt juglonu ze skórą.

Plamy po orzechach, choć wyglądają nieestetycznie, nie stanowią zagrożenia dla zdrowia -  to jedynie efekt działania naturalnego barwnika, który nie przenika głębiej niż do warstwy rogowej naskórka. Zazwyczaj utrzymują się od dwóch do siedmiu dni. U większości osób nie wywołują żadnych reakcji, jednak u osób o wrażliwej cerze lub skłonnych do podrażnień mogą powodować lekkie zaczerwienienie czy przesuszenie.