Kosmici czy magia? Tak powstało Stonehenge, jedna z najbardziej tajemniczych budowli na świecie

Transport wielkich głazów nie jest prosty nawet dziś, przy wykorzystaniu nowoczesnego sprzętu. Jak więc udało się stworzyć Stonehenge w epoce, w której podstawowymi narzędziami były dłuta i motyki?

Stonehenge to prehistoryczny zespół megalitów. Jest powszechnie uznawany za jedno z najbardziej tajemniczych miejsc na świecie. W jego skład wchodzi około 80 kamieni. Są one ułożone w okręgu, a główne trzony kamieniowe zwieńczone są kamieniami ułożonymi poziomo. Budowla megalityczna Stonehenge została w 1986 roku wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. 

Stonehenge znajduje się w południowej części Wielkiej Brytanii. Dokładniej jest to wieś Avebury w hrabstwie Wiltshire, około 13 km na północny zachód od miejscowości Salisbury i 140 km od Londynu. Geograficznie Stonehenge jest położone na Równinie Salisbury.

Co ciekawe  w Avebury również znajdują się neolityczne głazy, które otaczają całą wieś na obszarze około 11 hektarów, a według archeologów są starsze niż Stonehenge.

Budowa Stonehenge została podzielona przez archeologów na trzy fazy. Łącznie trwała ona około 1400 lat. Ze względu na niedostateczną ilość źródeł z tamtego okresu nie można jednoznacznie określić, jak powstała budowla. Specjaliści bazują aktualnie na badaniach archeologicznych oraz analizie struktury samych głazów.

Pierwsza faza budowy Stonehenge polegała na zbudowaniu wału ziemnego oraz fosy. Oba elementy, a w szczególności fosa, miały charakter obronny. Druga faza pozwoliła stworzyć budowlę podobną do tej, którą możemy obserwować dziś. To właśnie w niej postawiono kamienne bloki. Ostatnia faza polegała na umieszczeniu poziomych bloków na ustawionych wcześniej kamieniach. Dzięki temu powstały charakterystyczne łuki.

Na podstawie badań archeologów można oszacować, że pierwsza faza rozwoju Stonehenge miała miejsce w latach 2950-2900 r. p.n.e. Co więcej znajdujące się w pobliżu zespołu megalitów groby datowane są nawet na 3100 r. p.n.e. Druga faza była znacznie dłuższa od pierwszej, gdyż wymagała większego wysiłku logistycznego w przewożeniu i ustawianiu głazów. Według specjalistów trwała ona od 2900 do 2400 r. p.n.e.

Jednak najdłuższa zdecydowanie była faza trzecia, która rozpoczęła się jeszcze w momencie trwania drugiej, około 2600 r. p.n.e. Ukończenie budowli miało miejsce w okolicach 1600 r. p.n.e., a więc ostatnia faza trwała około 1000 lat.

Wokół Stonehenge, oprócz wielu ciekawostek, narosło także wiele legend. Jedna z nich mówi, że budowlę stworzył czarnoksiężnik Merlin, znany z opowieści o królu Arturze. Miał on za pomocą magicznych mocy przenieść kamienie z Irlandii i wznieść budowlę właśnie w tym miejscu. Kolejna legenda, a właściwie teoria spiskowa, mówi o tym, że Stonehenge zostało zbudowane jako lądowisko dla kosmitów odwiedzających ziemię.

Największe kamienie wykorzystane do budowy Stonehenge ważyły ponad 50 ton. Co ciekawe naukowcy uważają, że zostały przetransportowane z odległej o ponad 240 km Walii. Badacze twierdzą, że głazy służyły do kultu Słońca i Księżyca. Z kolei astronomowie zaobserwowali, że 2 grudnia każdego roku słońce jest dokładnie pomiędzy dwoma kamiennymi elementami Stonehenge.

Na świecie znajduje się kilka replik kamiennego kręgu z Salisbury. Najbardziej znane znajdują się w Nowej Zelandii (Stonehenge Aotearoa) oraz w Stanach Zjednoczonych (replika w Maryhill). Replika Stonehenge w skali 1:2 znajduje się także na Uniwersytecie Missouri w Rolla, a jeszcze mniejsza na East Stroudsburg University w Pensylwanii. Od 2018 roku, by zobaczyć Stonehenge, nie trzeba wyjeżdżać z Polski. Pełnych rozmiarów replika znajduje się w Parku Ewolucji w Słatutówku (województwo pomorskie).