W PRL-u należało do najpopularniejszych imion męskich. Dziś noszą je również kobiety

Imię Marian, choć jednoznacznie męskie w swoim łacińskim pochodzeniu, zajmuje w polskiej tradycji szczególne miejsce. W XIX wieku zaczęło zyskiwać popularność, a w latach pięćdziesiątych XX wieku było jednym z najczęściej nadawanych imion męskich w kraju. Dane z rejestru PESEL pokazują jednak wyraźny spadek jego obecności wśród noworodków: w pierwszej połowie 2025 roku nadano je jedynie pięciu chłopcom, podczas gdy u progu XXI wieku nosiło je ponad 300 tysięcy osób. Aktualnie w ewidencji figuruje 123 964 mężczyzn o imieniu Marian, co dobrze obrazuje starzenie się tej grupy i stopniowe zanikanie imienia w nowych rocznikach.

W dość jednorodnym systemie imion męskich Marian wyróżnia się jeszcze jednym elementem: w polskich rejestrach figuruje również 35 kobiet noszących to imię. Część z tych wpisów jest efektem migracji i przeniesienia danych z zagranicznych dokumentów, w których imię to bywa stosowane jako żeńskie lub funkcjonuje w odmiennej tradycji językowej. Spotykane jest to m.in. w niektórych krajach Ameryki Południowej i Europy, gdzie nazwa ta może być używana jako wariant imion żeńskich pokrewnych do Mary, Marianne czy Mariana. Dlatego w polskich zestawieniach należy odróżniać Marian od żeńskich imion o ustabilizowanym statusie, takich jak Marianna czy Mariana, które mają własne pochodzenie i wielokrotnie większą liczbę nosicielek.

Przeczytaj też: Wiele osób myśli, że to skrót innego imienia. Kiedyś popularne, dziś zanika

Wyjątkowy status tego imienia znajduje swoje odbicie w tradycji nadawania imienia Maria mężczyznom (jako drugiego). Zwyczaj ten, obecny w kulturze katolickiej od XV wieku, dotyczy wyłącznie Marii i ma charakter symboliczny, co potwierdzają przykłady wielu duchownych i osób publicznych, m.in. Maksymiliana Marii Kolbego czy Bronisława Marii Komorowskiego. Polskie przepisy do dziś dopuszczają tylko to jedno żeńskie imię jako drugie imię męskie, wykluczając inne połączenia, które mogłyby wprowadzać niejasność co do płci. Jednocześnie Maria pozostaje jednym z najpopularniejszych imion żeńskich w Polsce, według danych z 2025 roku nosi je ponad 576 tysięcy kobiet, co daje mu trzecie miejsce w krajowych statystykach.

W polskim systemie prawnym przez dziesięciolecia obowiązywała zasada, zgodnie z którą imię musiało jednoznacznie określać płeć dziecka. Regulacja ta utrwalała wyraźny podział: imiona żeńskie kończyły się najczęściej na "-a", natomiast męskie na spółgłoskę, z nielicznymi wyjątkami funkcjonującymi od dawna w tradycji, jak Kosma, Barnaba czy Bonawentura. Urzędy odrzucały propozycje imion niejednoznacznych, zdrobniałych lub uznawanych za nieodpowiednie, co ograniczało możliwość sięgania po imiona spoza polskiego kanonu. Zmiana nastąpiła wraz z wejściem w życie nowej ustawy o aktach stanu cywilnego w marcu 2015 roku, która dopuściła również takie imiona, które nie odnoszą się wprost do płci, pod warunkiem że funkcjonują w obiegu społecznym i nie naruszają zasad językowych.

Przeczytaj też: Niektórzy mieli babcię o tym imieniu. Dziś można szukać go ze świecą

Po liberalizacji przepisów rejestry zaczęły stopniowo obejmować imiona używane w różnych kulturach bez jednoznacznej asocjacji płciowej. W ewidencji pojawiły się m.in. Alex, Andrea, Carmen, Hannah, Kelvin, Lorenzo czy Mike, a ich wpisy nie wymagają spolszczania ani dostosowywania końcówek. Praktyka pokazuje jednak, że neutralność imienia nie jest równoznaczna z jego symetrycznym użyciem - Alex w Polsce pozostaje popularniejszy wśród chłopców, natomiast Andrea i Carmen rejestrowane są przede wszystkim jako imiona żeńskie, mimo że w innych krajach funkcjonują także w wersjach męskich.

Wyjątkowe wybory pojawiają się także w decyzjach osób dorosłych, które dokonują formalnej zmiany w urzędzie. W efekcie imiona takie jak Charlie, Jordan czy Robin możemy spotkać coraz częściej. Jednocześnie zestawienie statystyk pokazuje wyraźny kontrast: na listach najpopularniejszych imion nadal dominuje Nikodem, Antoni czy Zofia, co tworzy system oparty na silnym rdzeniu kulturowym, wokół którego rozwija się niewielka, ale rosnąca grupa imion uniwersalnych.