Jak często płoną samochody elektryczne? Te dane mogą zaskoczyć

Co kilka dni pośród nagłówków prasowych pojawiają się informacje o pożarze kolejnego samochodu elektrycznego. W maju palił się Ford na stacji benzynowej w Gdańsku, a pod koniec sierpnia głośno było o pożarze statku z samochodami elektrycznymi u wybrzeży Holandii. Takich doniesień jest znacznie więcej, co sprawia wrażenie, że płonące elektryki są wyjątkowo częstym zjawiskiem. 

Czy tak jest w istocie? 

Świetnym narzędziem do weryfikowania naszych przekonań są porównania. W tym przypadku najwięcej powie nam zestawienie ilości pożarów samochodów elektrycznych z pojazdami zasilanymi w inny sposób. Sporo informacji można znaleźć w raportach firm ubezpieczeniowych w Stanach Zjednoczonych. W tym roku pojawiły się też statystyki z krajowego podwórka, które przekazała Państwowa Straż Pożarna.

Jeden z najdokładniejszych raportów dotyczących częstotliwości pożarów różnych typów aut opublikowała pod koniec zeszłego roku amerykańska firma AutoinsuranceEZ. W okresie analizowanym przez specjalistów doszło łącznie do ponad 215 000 takich zdarzeń, z czego:

• 199 533 to pożary samochodów z silnikiem spalinowym;
• 16 051 to pożary samochodów hybrydowych;
• 52 to pożary samochodów elektrycznych. 

Trudno w ogóle porównywać te liczby, opierając się na powyższych danych, można pomyśleć, że elektryki nie płoną prawie wcale. Uważny czytelnik szybko zwróci jednak uwagę na duży kłopot metodologiczny - przecież samochodów spalinowych jest wielokrotnie więcej niż elektryków. To oczywiste, że będą palić się częściej. 

Na szczęście pomyśleli też o tym twórcy raportu i przygotowali jeszcze jedno zestawienie - ilość pożarów na 100 tysięcy sprzedanych egzemplarzy, która daje znacznie bardziej realny obraz sytuacji. Okazało się, że na 100 tysięcy sztuk samochodów o danym rodzaju napędu spłonęło:

• 3 474 samochody hybrydowe;
• 1 530 samochodów spalinowych;
• 25 samochodów elektrycznych.

W tym miejscu możemy już postawić jasny wniosek - samochody elektryczne płoną zdecydowanie najrzadziej. Z kolei najbardziej narażone na niekontrolowany zapłon są auta z napędem hybrydowym.

Potwierdzają to także wspomniane statystyki Państwowej Straży Pożarnej. W 2022 roku w Polsce płonęło zaledwie 10 samochodów elektrycznych. Rok wcześniej - 4. Przypadki pożarów w autach z tradycyjnym silnikiem były liczone w tysiącach (odpowiednio 8333 i 9274). 

Dla zachowania konsekwencji także tutaj trzeba przedstawić wyniki w bardziej adekwatnej formie. W 2022 roku:

• na 20 milionów samochodów spalinowych pożarowi uległo 0,04 proc. takich aut;
• na 31 tysięcy samochodów elektrycznych pożarowi uległo 0,03 proc. takich aut.

Wartości w obu przypadkach są marginalne, a różnica statystyczna będzie zapewne rosła na korzyść elektryków, gdy zwiększy się ich liczba (co sugerują dane z USA). 

Możemy z całą pewnością stwierdzić, że samochody elektryczne płoną zdecydowanie rzadziej niż spalinowe. To, że wielu z nas uważa inaczej, jest efektem błędów poznawczych. 

Jeden z wybitnych psychologów, Daniel Kahnemann, często przypomina o zasadzie "Istnieje tylko to, co widzisz". Skoro widzimy dziesiątki newsów o płonących elektrykach i prawie żadnych o starych dieslach podświadomie zakładamy, że te pierwsze zdarzenia są znacznie częstsze. Zauważenie nieścisłości w takim rozumowaniu wymaga dodatkowego wysiłku i zakwestionowania własnych przekonań, czego nasz mózg bardzo nie lubi i unika za wszelką cenę.

Dane o ilości pożarów niewiele mówią nam jednak o samych pożarach. Mnóstwo osób twierdzi, że płonący elektryk jest o wiele bardziej niebezpieczny niż zwykły diesel czy benzyniak - szczególnie dla środowiska. 

W tym przypadku znacznie trudniej o konkretną odpowiedź, ze względu na brak dokładnych informacji. Z pewnością prawdą jest, że pożar samochodu elektrycznego jest trudniejszy do ugaszenia i trwa zwykle zdecydowanie dłużej. Wynika to z różnic w budowie, a dokładniej z zastosowania wielu pojedynczych pakietów baterii litowo-jonowych w dużych ilościach - w Tesli jest ich ponad 7 tysięcy. 

Pożar jednego może doprowadzić do reakcji łańcuchowej trwającej nawet kilkadziesiąt godzin. Składa się na to kilka czynników:

• temperatura pożaru - większość źródeł podaje, że różnica jest znacząca (nawet 1000 stopni).
• prędkość rozprzestrzeniania pożaru - ogień w akumulatorach rozchodzi się znacznie szybciej niż w komorze silnika spalinowego;
• długość wypalania - pożar baterii trwa znacznie dłużej, niż wypalenie wszystkich substancji w tradycyjnym aucie. Tradycyjne paliwo płonie bardzo silnie, ale też o wiele krócej.

Nie jest prawdą, że strażacy przyjeżdżający do pożaru elektryka zabezpieczają teren i czekają bezczynnie. Płonące baterie gasi się dokładnie tak samo jak tradycyjne auta - wodą. Trzeba jej jednak zużyć znacznie więcej i to właśnie wylewana woda wydaje się być największym zagrożeniem jeśli chodzi o środowisko naturalne.

Według badań przeprowadzonych w Szwajcarii normy stężenia niektórych związków toksycznych w wodzie użytej do gaszenia były przekroczone nawet 100-krotnie, znacznie bardziej niż w tej po gaszeniu samochodów spalinowych. Nie odnotowano natomiast istotnej dla człowieka różnicy w stężeniu toksycznych gazów w pobliżu pożaru - w obu przypadkach były ogromne i potencjalnie śmiertelne dla wszystkich, którzy nie posiadali odpowiednich zabezpieczeń.  

Trzeba jednak zaznaczyć, że do skażenia dochodzi tylko w przypadku rozszczelnienia się baterii, co wcale nie jest oczywiste. Pod koniec lipca auto z napędem elektrycznym spłonęło we Wrocławiu, jednak strażakom udało się nie dopuścić do uszkodzenia akumulatora - auto spłonęło, ale nie doszło do wycieku niebezpiecznych substancji.

Pożary samochodów elektrycznych są bardzo groźne, tak jak wszystkie inne niekontrolowane zjawiska, w których dochodzi do spalania. Wraz z postępem technologicznym baterie stają się jednak coraz bardziej wydajne, bezpieczne, a do ich produkcji zużywa się mniejsze (choć wciąż ogromne) ilości toksycznych materiałów. Póki co nie widać tego w globalnych statystykach wydobycia, ponieważ stale (i jeszcze szybciej) zwiększa się popyt na takie auta.